Sucha skóra u noworodków i niemowląt
Skóra noworodków i niemowląt zwykle boryka się z wieloma problemami, m.in. ciemieniuchą, potówkami, zmianami łojotokowymi czy trądzikiem noworodkowym. Działanie czynników środowiskowych, a także ciągle tworząca się (często niedojrzała) bariera hydrolipidowa skóry niemowlaków, przyczynia się do jej nadmiernej suchości, a co się z tym wiąże - do powstawania podrażnień. W artykule podpowiadamy, jak właściwie pielęgnować skórę noworodków i niemowlaków, aby uchronić ją przed wystąpieniem zmian skórnych, a także jak dbać o skórę już uszkodzoną.
Skóra niemowlęcia różni się od skóry dorosłego. Jej rozwój trwa mniej więcej do 3.roku życia. Do tego czasu jest cieńsza, gorzej radzi sobie z czynnikami zewnętrznymi, jest bardziej podatna na podrażnienia i bardziej sucha. Jej specyfika powoduje, że wymaga wyjątkowej pielęgnacji.
Jednym z najczęstszych problemów skóry niemowląt jest jej nadmierna suchość. Skóra sucha swędzi, a świąd, tak w przypadku dzieci, jak i dorosłych, przyczynia się do powstawania przeczosów (rany powstałe w wyniku drapania). Skóra uszkodzona jest bardziej podatna na nadkażenia bakteryjne, nierzadko przyczyniając się do powstawania ran trudno gojących się. Należy pamiętać, że wysuszona, podrażniona skóra może być objawem atopowego zapalenia skóry. W przypadku podejrzenia AZS warto udać się na wizytę do dermatologa oraz alergologa.
Większość małych dzieci ma delikatną skórę, skłonną do wysuszania i do podrażnień. Mały organizm nie radzi sobie jeszcze z gospodarką wodno-lipidową, stąd problemy z suchością. By poprawić kondycję skóry należy pamiętać o prawidłowej pielęgnacji i przestrzegać kilku zasadach.
Krótka, letnia kąpiel
Noworodki i niemowlęta nie powinny odbywać zbyt długich kąpieli. Woda w wanience dodatkowo wysusza ich skórę. Kąpiel powinna trwać maksymalnie kilka minut a woda powinna być letnia, niewiele cieplejsza od temperatury ciała maluszka. Ponadto, zgodnie z zaleceniami dermatologicznymi, nie musisz kąpać dziecka codziennie, wystarczy 2-3 x w tygodniu (oczywiście pomijając sytuacje, gdy dziecko aktywnie spędza czas, np. na dworze, wówczas można mu zrobić krótki prysznic).
Do mycia małych dzieci nie używaj mydeł. Lepiej sprawdzą się specjalne preparaty o neutralnym pH, np. emolienty. Wiążą one wilgoć w naskórku, delikatnie nawilżają, pozostawiając skórę delikatną i miłą w dotyku, dodatkowo niwelując ewentualny świąd, będący zwykle skutkiem wysuszenia. Dodatkowo emolienty regenerują ochronną barierę hydro-lipidową naskórka i zapewniają nawilżenie na optymalnym poziomie. Aby zmiękczyć twardą wodę do wanienki dolej trochę preparatu i umyj w niej maluszka.
Unikaj kosmetyków mocno pachnących, pieniących się, z parabenami. Każdy dodatkowy składnik barwiący czy dodający aromatu może spowodować podrażnienie i wysuszenie.
Kosmetyki po kąpieli
Po kąpieli bardzo delikatnie osusz skórę dziecka przykładając ręcznik. Jeśli do mycia nie używasz emolientów, możesz posmarować dziecko balsamem lub kremem emolientowym, najlepiej aplikując go na wciąż lekko wilgotną skórę („zasada 5 minut” mówi, że największa skuteczność emolientów zachodzi do 5 minut od wyjścia z kąpieli). Emolienty wiążą wilgoć w naskórku, tworzą film na skórze, który zabezpiecza przed wysuszaniem. Wspomagają odbudowę płaszcza lipidowego, dzięki czemu skóra jest miękka i delikatna.
Używaj preparatów o lekkiej konsystencji, zrezygnuj z tłustej oliwki. Może ona dodatkowo zatykać pory skóry i podrażniać ją.
Zmiana pieluszki
Przy przewijaniu maluszka staraj się nie używać mokrych chusteczek, a jedynie letniej, najlepiej przegotowanej wody. Są jednak sytuacje, np. w podróży, gdy nie ma dostępu do bieżącej wody, wówczas sięgnij po chusteczki typu sensitive. Jeśli dziecko nie ma podrażnionej skóry nie ma konieczności używania żadnych preparatów do jej pielęgnacji. Jeśli natomiast występuje podrażnienie - posmaruj pupę dziecka delikatnym preparatem, jednak niezbyt grubą warstwą, tak by skóra mogła oddychać. Wietrz często pupę dziecka, zwracaj uwagę na ewentualne podrażnienia.
Skóra chce pić
Nawilżanie skóry odbywa się też od wewnątrz. Pamiętaj, by podawać dziecku odpowiednią ilość płynów. Jeśli dziecko jest karmione naturalnie nie ma potrzeby dodatkowo go dopajać, jeśli jednak dziecko jest karmione mieszanką mleczną lub je już dania stałe – należy pamiętać o systematycznym podawaniu mu picia. Najlepsza będzie woda niskozmineralizowana. Warto dziecko od małego przyzwyczajać do jej smaku, gdyż jest najlepszym sposobem na zaspokojenie pragnienia i nawilżenie organizmu od wewnątrz.
Nie przegrzewaj
Dziecko powinno być ubierane odpowiednio do panującej temperatury. Maluszek nie ma jeszcze dobrze rozwiniętej termoregulacji, dlatego zbyt grubo ubrany nie poradzi sobie ze schładzaniem. Skóra może pokryć się krostkami i potówkami. Ubieraj dziecko „na cebulkę”, co pozwoli szybko dostosować jego ubiór do warunków pogodowych czy zmian temperatury. Dziecko, które jeszcze nie chodzi powinno być ubrane podobnie ciepło jak dorosły z jedną dodatkową warstwą np. kocykiem. Dziecko, które już chodzi, powinno być ubrane dokładnie tak grubo, jak dorosły.
W pomieszczeniach, w których przebywa dziecko, temperatura nie powinna przekraczać 22-23 stopni Celsjusza, podczas snu - około 18. Pomieszczenia, w których przebywa maluszek należy często wietrzyć, nawet w zimie, po uprzednim przeniesieniu dziecka na ten czas do innego pomieszczenia. Dodatkowo należy zadbać o nawilżenie powietrza, wilgotność powinna kształtować się na poziomie 40%. Jeśli powietrze jest zbyt suche warto użyć nawilżacza albo spróbować domowych sposobów, np. wieszania na kaloryferach mokrych ręczników.
Delikatne pranie
Ubranka dziecka pierz w delikatnych proszkach, przeznaczonych dla dzieci lub w płatkach mydlanych. Pamiętaj o starannym wypłukaniu (możesz włączyć dodatkowy cykl), nie pakuj pralki po brzegi, bo płukanie będzie utrudnione. Nie używaj dodatkowych środków zmiękczających, płynów do płukania, gdyż mogą dodatkowo źle wpłynąć na stan skóry dziecka. Jeśli chcesz, by ubranka były delikatne w użyciu, przeprasuj je po wysuszeniu bądź zainwestuj w suszarkę do ubrań. Dla maluszka kupuj ubranka z bawełny, bez sztucznych dodatków, które mogą podrażniać.
Obserwacja
Koniecznie zwracaj uwagę na to, w jakich sytuacjach stan skóry się pogarsza. Być może dziecko źle reaguje na jakiś kosmetyk czy detergent. Pamiętaj, że zmiany skórne mogą pojawiać się po jakimś czasie, dlatego warto prowadzić dzienniczek i obserwować dziecko przy rozszerzaniu diety lub wprowadzaniu nowych kosmetyków.
Opieka merytoryczna: dr Joanna Sałkowska – Wanat - dermatolog
